कुरिति अन्त्यमा शिक्षकको भूमिका

कौशिला रिसाल

आजका विद्यार्थी नै हाम्रा समाजका भोलिका प्रतिनिधि हुन् । उनीहरूलाई देशको कानुनका बारेमा सिकाउन जरुरी छ । मुलुकी ऐनको बहुविवाहसम्बन्धी कानुन, दाइजो सम्बन्धी कानुनमा उल्लेख भएका कानुनी व्यवस्थामा जानकार रहन सकेमा विद्यार्थीलाई प्रशिक्षित गर्न सजिलो हुन्छ । मुलुकी ऐनको बिहावारी महल नं २ मा बालविवाह गर्नेलाई र यौन दुव्र्यवहार गर्नेलाई एक वर्ष कैद र १० हजारसम्मको जरिवाना हुने व्यवस्था छ । 

 

के हो सामाजिक सरोकार ?

 सती प्रथा, बली प्रथा, जस्ता केही प्रथाहरू उन्मूलन भए पनि माथि उल्लेख गरिएका कतिपय प्रथाहरूका नाममा महिला तथा बालिका हिंसाका घटना यथावत् रहेका छन् । घरका महिला स्वास्थ्यमा कमजोर भए पनि व्रत बस्न कर गर्नु तथा पतिको गोडाको पानी खान लगाउनु सांस्कृतिक हिंसा हो ।

अधिकांश पीडित महिला, एकल महिला, दलित महिला, आर्थिक रूपले विपन्न महिला नै हिंसाका सिकार हुने गरेका छन् । धर्मले होइन मिहिनेत र कर्मले सफल बनिन्छ भन्ने सिकाउनु शिक्षकको धर्म हो । पूजाआजा र धर्ममा विश्वासको कुरा ल्याएर प्रोत्साहन गर्ने भन्दा पनि मानव धर्ममा लाग्न प्रेरित गर्नुपर्छ । समाजका हरेक पक्षसँग शिक्षकले सरोकार राख्ने दायित्व निर्वाह गर्नुपर्छ । मानवहित विपरीतका विषयलाई सरोकारका रूपमा लिएर त्यसको विरुद्धमा बालबालिकालाई लाग्न अभिप्ररित गर्नु शिक्षकको दायित्व हो ।

महिलामाथि हुने सबै हिंसालाई मातृत्वसँग जोडेर हेर्न सिकाउनुपर्छ । बालबालिकालाई अरुलाई नदुखाई खुसी हुन सिकाउनुपर्छ । सबैलाई आफ्नै सन्तान सरह व्यवहार गर्न अभिभावकलाई प्रोत्साहित गर्नुपर्छ । हिंसामा पर्ने व्यक्ति आफ्नै छोरी, श्रीमती, बुहारी, भान्जी वा नजिकको आफन्त हुँदा कस्तो हुन्छ ? कम्तीमा पनि त्यो ठाउँमा उभिएर शिक्षकले पनि एकपटक सोच्ने बेला आएको छ ।